Diyot Nedir? Tanımı ve Kullanım Alanları
Diyot, iki elektrotlu özel bir elektronik bileşendir. Bunlara anot ve katot denir. Çoğu diyot silikon, germanyum veya selenyum gibi yarı iletken malzemelerden yapılır. Bazı diyotlar, bir bölmede bulunan metal elektrotlar içerir. İçinde ya bir vakum ya da düşük basınçta saf bir temel gaz bulunur. Diyotlar, doğrultucular, sinyal sınırlayıcılar, voltaj dönüştürücüler, anahtarlar, sinyal modülatörleri, sinyal karıştırıcılar, sinyal demodülatörleri ve osilatörler olarak kullanılabilir.
İçindekiler
Diyot Nedir? Diyotun Temel Özellikleri
Bir diyotun temel özelliği, elektriği yalnızca bir yönde iletme yeteneğidir. Genel anlamda: anot (pozitif kutup) ve katot (negatif kutup) arasında belirli bir minimumdan (kilit voltajı veya eşik voltajı) daha büyük bir voltaj varsa, akım diyottan geçer (ileri akım). Pozitif kutup katoda ve negatif kutup anoda bağlıysa (ters voltaj) veya şarj kilit voltajından düşükse diyot herhangi bir akım iletmez. Diyotlar doğrultucu, anahtar ve sınırlayıcı olarak kullanılabilir. Silikon diyotlar için kilit voltajı yaklaşık 0,6 volttur. Germanyum diyotlar için 0,3 volt ve selenyum diyotlar için 1 volttur.
Yukarıda belirtilen genel formülasyondan farklı olarak aşağıdakilere dikkat edilmelidir: Çok düşük bir akım da ters yönde akar (ters akım). Ters voltaj belirli bir değeri aşarsa, diyot aniden daha yüksek bir akıma izin verir. Bu gerilime çığ veya arıza gerilimi denir. Bunun ne kadar yüksek olduğu yarı iletken malzemeye çok bağlıdır. Çığ kırılma voltajı birkaç volt veya birkaç yüz volt olabilir.
Bir alternatif akım, örneğin bir analog sinyal, kilit voltajının yakınında çalışan diyottan geçerse, sinyalin dalga biçimi deforme olur. Bu doğrusal olmama, modülasyon, demodülasyon ve sinyal karıştırmayı mümkün kılar. Ek olarak, harmoniklerde veya giriş frekansının tamsayı katlarında sinyaller üretilir. Bazı diyotlar ayrıca kesin olmayan bir şekilde negatif direnç olarak adlandırılan bir özelliğe sahiptir. Doğru voltaj ve polarite ile bu tip diyotlar mikrodalga radyo frekanslarında analog sinyaller üretir.
Diyotun Kullanım Alanları
Görünür ışık, kızılötesi (IR) veya UV ışınları ile karşılaşıldığında doğru akım üretmek için yarı iletken diyotlar yapılabilir. Bu diyotlar fotovoltaik hücreler olarak da bilinir ve güneş enerjisi sistemleri ve ışık sensörlerinin temelini oluştururlar. Başka bir diyot türü genellikle elektronik ve bilgisayar ekipmanlarında kullanılır. İçinden elektrik geçtiğinde görünür veya IR ışığı yayar. Bu bileşen, iyi bilinen LED’dir (Işık Yayan Diyot).